Industria herrietan -eta halakoak dira Espainiako Estatua eta Euskal Herria bera-, media edo hedabideetatik itxuratzen da nagusiki iritzi publikoa. Baina, euskaldunen kasuan, herriko arazo kultural eta politiko konplexuak eta komunikazio sisteman bertan zuzeneko eragina duten bektore batzuek berezko jokamolde batzuen arabera jardunarazi dute komunikazio sistema. Esan genezake, honenbestez, Hego Euskal Herriko iritzi publikoak Espainiakoak ez bezalako iturburuak dituela, beste esparru eta tresna batzuetatik itxuratzen dela. Gainera, euskal komunikazio sistemaren azterketak desoreka garrantzitsu batzuk uzten ditu agerian hainbat esparrutan, hala nola hizkuntzarenean edo enpresarenean.2001eko maiatzeko hauteskundeetan inoiz baino ageriago geratu zen gaur egun Hego Euskal Herrian gizarte-komunikazioak duen garrantzia: baita komunikatzeko ahalmenean dagoen desoreka izugarria ere, aukera politiko eta sozial ezberdinen artean. Liburu honetan Euskadiko Autonomia Erkidegoko eta Nafarroako Foru Komunitateko komunikazioaren egituraketa aztertzen da, begirada kritiko batez eta hiru alderdi nagusi kontuan hartuta: komunikazioaren kontsumo egiturak, euskara eta enpresa nagusiak.
En aquel año del tifus dejamos a Sebastián Zubilleta camino de Inglaterra, navegando en la armada Txit Zorionekoa. Ahora ha llegado al destino. Un sitio llamado Portland, una punta de mar que casi llega a ser isla, al lado de la ciudad de Weymouth. No como él había soñado, lleno de gloria, sino preso. El joven Sebastián, herido y olvidando los recuerdos de lo acontecido, intentará rehacer los pormenores de la Armada Invencible, así como averiguar el modo de escaparse a casa. En ese camino se encontrará con insospechados amigos, aparecerán nuevos enemigos y algunos personajes que ya conocimos en las dos anteriores novelas. Sebastián, tal y como le prometió al príncipe Machiavelli, actuará con todos ellos siendo astuto como un zorro y fuerte como un león.
Franco hil aurreko azken urteetako giroarekin hasten da liburua eta orduan narratzaileak bizi izandako gertaera batekin: ETAko bi kide eraman behar izan zituen, arratsalde sargori batean, bere autoan herri batetik bestera. Hogei urte geroago ari da narratzailea orduko giroa eta giroari buruzko hausnarketa idatzia idazten zerga iraultzailea eskatu dioten aitari, buruko gaixotasun baten eraginez ahanzturaren eremuan bizitzen hasita dagoen aitari. Era horretan, aita-semeen arteko harremanaren aztertzea ere bada liburua. Nolabaiteko aitortze mingarri bat. Narratzailearen memoriako hariz hasten da gertakarien oroimen inperfektua agertzen, esandako gauzak eta isildutakoak, behin eta berriz Franco hil aurreko arratsalde sargori hartara eramaten dutenak. Narratzaileak bere aitari egiten dion aitorpenak gure historiaren azken urteak hartzen ditu aintzat, bere ilungune eta miseriekin, galderak sortzen dira irakurri ahala, eta galdera horiek guretzat dira.
Tenía necesidad de decir algunas cosas, pero sobre todo, tengo la necesidad de tener en cuenta a las palabras, para creer que todavía puede ponérsele nombre a las cosas. Y ésa es la ilusión principal de este libro: la lengua todavía sirve y todo es mejorable. En lo que respecta al libro, -para todo aquel que se interrogue sobre su identificación- debo admitir que se trata de un diccionario, pero que no es un diccionario; que contiene narraciones cortas pero que no es un libro de cuentos; que se compone de pequeños ensayos de aforismos y que se basa en notas y citas de mis vecinos de todo el mundo. Digamos pues, que se trata de una novela larga. El juego es el siguiente: hay que romper la cáscara una por una para obtener su contenido, para ver si contienen una media verdad o mentira y media, una media mentira o verdad y media. Habrá muchos significados que se dejan a medias, algunos otros se sobresignificarán, y otros se dejarán colgados, tal y como solemos hacer en la vida real. Decididamente, este libro no es un libro de reflexiones sino de pre-reflexiones. Las pre-reflexiones son una excusa para que el lector haga la correspondiente reflexion.
El alavés Juan Díaz de Garaio violó y asesinó a seis mujeres en los alrededores de Vitoria-Gasteiz, entre los años 1870 y 1879. A alguna de ellas la mutiló de forma terrible, y así, pasó a la historia con el nombre que se usaba entonces para asustar a los niños y niñas: Sacamantecas. A los años de que su padre fuera ejecutado con garrote, varios recortes de periódico caen en manos de la hija de Díaz de Garaio, monja del convento Santa Clara; basándose en esos recortes, Aitor Arana reconstruirá la historia del Sacamantecas. En este relato se entremezclan los dulces recuerdos de la infancia de una hija con las desgarradoras andanzas del asesino más conocido en Euskal Herria.
Estatu Batuetara joan, han auto bat alokatu eta milaka filmetan ikusiaren ikusiz gure herrikoak balira bezala ezagutzen ditugun errepide eta autobide galduak zeharkatzea proposatu zidaten. Thelma eta Louisena bezalako esperientzia bat bizitzea, road movie baten protagonistak izatea, gure Easy Rider edo Paris-Texas propioa eraikitzea.Baiezkoa eman nuenean banekien zeren bila nindoan, zer topatu nahi nuen paraje urrun haietan, zein zen hartara bultzatzen ninduen indar ezkutua.Ameriketako toki urrun haiek guztiak inoiz bisitatu gabea izanagatik ere, apur bat nireak ere bazirela begitantzen zitzaidan. New York, Kalifornia, San Frantzisko, Los Angeles... oroitzapen asko, bizipen ugari iradokitzen zizkidaten izenak ziren, ordura arte Atlantikoa fisikoki zeharkatzeko aukera inoiz ez eduki arren. Nire belaunaldiko asko eta asko bezala, Patti Smith, Velvet Underground edo Johnny Thunders entzuten hezi naiz. Nire nerabezaroan orduak eta orduak egin ditut New Yorketik zetozen doinuak entzuten. Estatu Batuetako estoldetan filmaturiko hainbat pelikula betirako geratu ziren nire erretinetan itsatsirik hain hunkierrazak garen aro hartan ikusi eta gero. Kerouack, Bukowski, Thompson... oroitzapen bikainak dakarzkidaten izenak dira.
Autoreak ikuspuntu ekonomiko batetik aldarrikatzen du ezen munduan izan diren eta diren hizkuntza guztientzako garabide sintaktikoak komunak direla, eta garabide horien zentroan ideien antolakuntza komunikatibo eraginkorra lortzeko gogoa dagoela, logika komunikatiboaren aldeko ibilaldian. Hizkuntza guztien aurreneko etapetan behar diskurtsibo handirik ez da egoten, eta horren isla izaten da hizkuntza estadio horretako adierazpideen sinpletasun ez-landua. Baina beharrak handitzen diren heinean baliabide sintaktiko ahaltsuagoak biziki eskertzen dira.Gaur eguneko Euskal Herrian behar diskurtsiboak handiak dira eta baliabide sintaktiko ahaltsuen behar horiek ezin dira saihestu. Zeren, hizkuntza batzuk garabide sintaktikoetan barrena luze ibiliak badira ere, beste batzuk abiapuntutik aski hurbil gelditu zaizkigu, eta euskararen kasuan gainera, ez da falta ibili den gutxia desibili nahi duenik. Jarrera erregresibo hori analisi desenfokatu baten ondorioa da, auziari perspektiba desegokian begiratzetik segitzen dena.Autorearen ustez beste edozein kontsiderazio normalizatzaileren aurretik euskararen sintaxia komunikatiboki garatu behar da, eta hauxe da euskalgintzak duen aurreneko arazoa.